Η ΣΎΓΚΡΟΥΣΗ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΩΝ ΘΕΩΝ
ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΗΡΩΕΣ.
Μια έρευνα του Δημήτρη Σκουρτέλη
«Πολλοί λένε και άλλα αναληθή, όσοι δεν γνωρίζουν την
ιστορία, και θεωρούν ακριβή όσα άκουσαν από τα παιδικά
τουςχρόνια στα τραγούδια και τις τραγωδίες..»
«γιατί οι αρχαίοι Μύθοι δεν παραδόθηκαν από [γραπτά]
έπη, και μπόρεσαν έτσι να πλαστούν πολλά [ανακριβή]
ειδικά σχετικά με τα γένη των Ηρώων»
-Παυσανίας, Αττικά, 3, 3 και 38, 7
Διαπιστώνεται πως πολλοί Μύθοι συμβολίζουν αλλαγές κοινωνικής δομής. Ο Προμηθέας και η Αντιγόνη, πχ, μας λένε, υπογραμμίζουν την υποταγή στο Κράτος, παρά στο παλιό εθιμικό δίκαιο των πρωτόγονων φυλών. Ο Ορέστης συμβολίζει την κυριαρχία του Πατρικού Δίκαιου πάνω στο Μητρικό. (Για να εκδικηθεί τον φόνο του πατέρα του πρέπει να σκοτώσει τη μητέρα του, και οι θεοί τον δικαιώνουν) Σύμφωνα με μια παραλλαγή, ο Ήρωας σκότωσε τη μητέρα του κατόπιν διαταγής του Απόλλωνα, -του νέου θεού- και καταδιώχτηκε για τον φόνο από τις Εριννύες –τις παλιές θεές. [1]
Θα αποδείξουμε πως όλοι σχεδόν οι Ηρωικοί Μύθοι περιγράφουν ανάλογες αλλαγές, ειδικά την ανατροπή της προϊστορικής Ελληνικής θρησκείας και την αντικατάστασή της με τη λατρεία του δωδεκάθεου στην Ελλάδα..
Εξετάσαμε τον Αιγυπτιακό Μύθο που παραδίδει ο Πλούταρχος, πως ο Απόλλων – Ώρος επιβλήθηκε με στρατό κατά του Τυφώνα. Η αφήγηση εμπλέκει και το φόνο ενός φιδιού, που αντιστοιχεί με τον Πύθωνα του Ελληνικού Μύθου. [2] Αναφέραμε την τελετουργική πυρπόληση της καλύβας του Πύθωνα (δηλαδή του παλιού ιερού της Γης του οποίου ήταν ο φύλακας) από τους πιστούς του θεού στους Δελφούς, που συμβόλιζε την βίαιη κατάργηση της παλιάς λατρείας. Ας προσθέσουμε και το φόνο του Τιτυού από τον Απόλλωνα. Στη συνέχεια, ο θεός συγκρούστηκε με τους περισσότερους Ήρωες. Η Μυθολογική του επικράτηση είχε, λοιπόν, χαρακτηριστικά θρησκευτικού εμφύλιου, που συνεχίστηκε στους ιστορικούς χρόνους. (οι γνωστοί «Ιεροί πόλεμοι»)
Το κείμενο είναι της Ακαδημίας επιστημών της ΕΣΣΔ
Απόλλων – Ωρος : Ο θεός των εμφυλίων πολέμων…
Η πάλη Τυφώνα (=Σεθ, όφις) και Ώρου – Απόλλωνα στην Αίγυπτο, συνδυάζεται με τον εσωτερικό πολιτικό και θρησκευτικό αγώνα. Οι Αιγύπτιοι βασιλείς της Α΄ Δυναστείας, επονομάζονταν Ώρος, (=Απόλλων) μερικοί της Δυναστείας, Σεθ, (=Φίδι, Πύθων) και άλλοι Ώρος-Σεθ. Υποθέτουν πως αυτό συμβόλιζε τον εμφύλιο πόλεμο και την ενοποίηση ανάμεσα στην Άνω και την Κάτω Αίγυπτο. [3] Αυτά που έγιναν εκεί, μεταφέρθηκαν μυθολογικά και πολιτικά, στην Ελλάδα. Η ίδια η φύση της λατρείας του Απόλλωνα συνδέεται με την κατάληψη της εξουσίας από τους ακολούθους του, μέσω των επιβεβλημένα αδιαμφισβήτητων χρησμών του, αλλά και της βίας των οπαδών του.
Οι περισσότεροι αρχαίοι Ήρωες ήταν «καταραμένοι», χτυπήθηκαν από τους θεούς, είχαν δραματικό τέλος, και έδωσαν άφθονη τροφή στους Τραγωδούς, που έγραψαν με βαθύ προβληματισμό πάνω στην ανθρώπινη μοίρα, τα ηθικά διλλήματα, τη σχέση Νόμου, Θρησκείας, Εθίμων και Ηθικής κ.ο.κ. Ωραία αυτά, αλλά παραπλανητικά. Δεν ήταν η Μοίρα και οι αντιφάσεις της Ανθρώπινης Φύσης που ταλάνισαν τους Ήρωες, αλλά οι Ολύμπιοι θεοί, ειδικά ο Απόλλων και η Άρτεμη, (Δηλαδή οι πιστοί τους) γιατί ήθελαν να υποβαθμίσουν την αρχαία θρησκεία του Αιγαίου, της οποίας Αρχιερείς ήταν οι Βασιλικοί – Ηρωικοί Οίκοι του Προϊστορικού Ελληνικού πολιτισμού.
«Εβασίλευον εν Ελλάδι κληρονομικοί βασιλείς οίτινες δεν ήσαν μόνο αρχηγοί του στρατού, αλλά εξετέλουν και δικαστικά και ιερατικά καθήκοντα». [4]
Η λέξη «Τέμενος», που κατέληξε να σημαίνει «ιερός χώρος», αρχικά σήμαινε «Βασιλικό κτήμα» [5] =όπου προφανώς γίνονταν και οι ιερουργίες από τους αρχιερείς – βασιλιάδες.
Στην προϊστορική Ελλάδα δεν υπήρχε ξέχωρο ιερατείο. Στον Όμηρο, πχ, δεν αναφέρονται Έλληνες ιερείς, μόνο Μάντεις. Ρόλο ιερέων παίζουν οι βασιλείς, που τελούν τις θυσίες. Αντίθετα, αναφέρονται ξένοι ιερείς του Απόλλωνα, (Μάρων, Χρύσης, κλπ.) [6] που οι Έλληνες, βέβαια, σέβονται. Η θρησκευτική οργάνωση Ελλήνων και Τρώων διαφέρει, ακόμα και την εποχή που γράφτηκαν τα Έπη, πολύ μεταγενέστερη του πολέμου που περιγράφουν. Ο Όμηρος γνωρίζει το θεσμό του ιερέα και τον σέβεται, γνωρίζει, επίσης, πως «παλιά» δεν υπήρχαν στην Ελλάδα, έτσι δεν τους εμφανίζει στον «αρχαίο Ελληνικό» (γι’ αυτόν) κόσμο που απεικονίζει.
Οι πιστοί των νέων θεών, εισήγαγαν σταδιακά το θεσμό του Ιερέα, ήδη από το τέλος της Μυκηναϊκής εποχής, υπό Τρωική και Φοινικική επιρροή, υποβιβάζοντας τον ιερατικό ρόλο των βασιλέων. Ιερείς αναφέρονται στις πινακίδες της «γραμμικής Β΄», και «…κάνουν την κοινωνία της [ύστερης] μυκηναϊκής εποχής να ομοιάζει πιο πολύ με μερικά από τα πρώτα ανατολικά δουλοχτητικά κράτη…» [7] Ήταν λοιπόν, ανατολική επίδραση.
Σημαντικό θέμα ήταν και ο εξαγνισμός για φόνο. Η βεντέτα ήταν τρόπος ζωής στην Αρχαία Ελλάδα, συνεπώς οι φόνοι ήταν συνηθισμένοι. Οι Μύθοι παρουσιάζουν κατά κανόνα τους φονιάδες να αυτοεξορίζονται, καταφεύγοντας σε κάποιο βασιλιά άλλης πόλης, που τους εξαγνίζει –δίνει άφεση αμαρτιών- σαν αρχιερέας. [8] Ο ίδιος ο Απόλλωνας εξαγνίστηκε σε βασιλείς. (Άδμητο και Λαομέδοντα) Ο εξαγνισμός από ιδιώτες είναι σπάνιος στη Μυθολογία. Τα γένη που τον έκαναν, το μνημόνευαν αιώνες μετά. (πχ οι εξαγνισμοί του Ορέστη στην Τροιζήνα και του Θησέα από τους Φυταλίδες [9] ) Οι θεότητες που καλούνταν από τους Βασιλείς- Αρχιερείς για να εξαγνίσουν τον πιστό, ήταν προ- Ομηρικές, [10] με άλλα λόγια προ- Ολύμπιες. Οι Δελφοί και τα Μυστήρια της Σαμοθράκης, που εισάχθηκαν από την Ανατολή, ανέλαβαν τον ίδιο εξαγνισμό, υποκαθιστώντας την αρχιερατική βασιλική δικαιοδοσία.
Δηλαδή, οι Απολλώνιοι ανέτρεπαν το πολιτικό και θρησκευτικό καθεστώς της Ελλάδας, που ταύτιζε την κοσμική και την θρησκευτική εξουσία, με κυρίαρχη την κοσμική, θέλοντας να γίνουν «ο κοινός ηγεμόνας, νομοθέτης και βασιλεύς» [11] της Ελλάδας, μέσω των χρησμών τους, που ήταν απαράβατοι. «Δεν είμαι δικός σου δούλος, αλλά του Απόλλωνα», [12] λέει ο Μάντης Τειρεσίας στον βασιλιά του, τον Οιδίποδα.
Αυτή η αντίληψη είναι καθαυτό Εβραϊκή. Η σύγκρουση των Εβραίων βασιλέων με το Ιερατείο περιγράφεται καθαρά στην Παλαιά Διαθήκη. Όμως, εδώ, οι βασιλείς εκπροσωπούν το «νέο» στοιχείο, που τελικά δεν μπόρεσε να κυριαρχήσει στην παραδοσιακή εξουσία των Ιουδαίων ιερέων.
Κλασσική είναι η περιγραφόμενη στην Παλαιά Διαθήκη σχέση του Προφήτη Σαμουήλ με τον πρώτο και λαοπρόβλητο βασιλιά του Ισραήλ Σαούλ, που στην ανάρρησή του στο θρόνο αντιτάχτηκε από την πρώτη στιγμή!
Ο Σαμουήλ ήταν, ως αρχιερέας, ο ουσιαστικός διοικητής του Ισραήλ, και όταν γέρασε, διόρισε στη θέση του ως «κριτές» τους γιούς του, που άρχισαν να χρηματίζονται. Τότε ο λαός απαίτησε βασιλιά. Ο Κύριος «είπε» τότε στον Σαμουήλ: «…δεν εκμηδένισαν εσένα, αλλά εμένα, ώστε να μην βασιλεύω πια σε αυτούς». [13] Και όμως, ο λαός ζήτησε βασιλιά, λόγω της διαφθοράς των γιών του Προφήτη. [14] Δηλαδή, το να τα βάζεις με δυο διεφθαρμένους ιερωμένους, είναι σα να τα βάζεις με το Θεό!!!
Ο Προφήτης, υπονομεύοντας την λαμπρή αρχή της Ισραηλιτικής Βασιλείας, απαγόρεψε στον Σαούλ να πάρει… λάφυρα από τη πρώτη νίκη του –ώστε να αγανακτήσουν οι στρατιώτες και να διαλυθεί ο στρατός του. Αν αυτά είναι ενέργειες του Κυρίου και όχι του ιερατείου, ας το κρίνει ο καθένας. Όταν ο βασιλιάς δεν τον υπάκουσε, (πολύ σωστά) έκανε δήθεν το «Θεό» να οργισθεί. (πάλι;) Ο Σαμουήλ έφτασε τότε στο σημείο να χρίσει άλλο βασιλιά, εντελώς παράνομα, με «εντολή» όμως του Κυρίου(!) τον Δαυίδ. Αυτός υποστηρίχθηκε σε τέτοιο βαθμό από το Ιερατείο, που ο Σαούλ υποχρεώθηκε να τους εξοντώσει μέχρις ενός ως αντικαθεστωτικούς. «…και την Νομβά την πόλιν των ιερέων επάταξεν εν στόματι ρομφαίας απ’ ανδρός έως γυναικός, από νηπίου έως θηλάζοντος…». [15] (πολύ σωστά, όσο και αν το επίσημο κείμενο προσπαθεί μάταια να τον ενοχοποιήσει)
Ας ακούσουμε τον Ιώσηπο να υμνεί το καθεστώς του Ισραήλ (της εποχής του): «θα μπορούσε άραγε να υπάρξει καλύτερο και δικαιότερο πολίτευμα από αυτό που βάζει τον θεό ηγεμόνα των πάντων, που αφήνει στους ιερείς την επίλυση των μεγάλων θεμάτων της διοίκησης, με επικεφαλής τον αρχιερέα που επικυρώνει την εξουσία των ιερέων;» [16]
Η διοίκηση από τους ιερωμένους στο Ισραήλ γίνονταν μέσω χρησμών (=προφητειών) που καθόριζαν κάθε πολιτική ή στρατιωτική κίνηση. Ένας τέτοιος χρησμός του Αρχιερέα Καϊάφα οδήγησε και τον Ιησού στον Σταυρό. Ακόμα και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης αποδέχεται τον Καϊάφα ως θεόπνευστο. [17] Τα ίδια προσπάθησαν να επιβάλλουν οι Δελφοί και στην Ελλάδα, αν και η πορεία των γεγονότων ήταν αντίστροφη, με τους ιερείς να εκπροσωπούν το νέο –Ιουδαιοφοινικικό- στοιχείο.
Οι μυθικοί Έλληνες βασιλείς, ο Κύκνος, ο Φλεγύας, ο Κριός, ο Νεοπτόλεμος, (και ο Οιδίπους, όπως θα δούμε) επιτέθηκαν στους Δελφούς, «την πόλιν των ιερέων», όπως ο Σαούλ έκανε στο Ισραηλιτικό ιερατείο. Φυσικά και οι πιο γνωστοί Ήρωες δεν παρέλειψαν να συγκρουστούν με το «θεό». (Αχιλλέας, Ηρακλής, κλπ) Άλλοι δεν υπάκουαν στους χρησμούς, όπως οι Λάιος και Αριστόδημος. Άλλοι εξοντώθηκαν ως «ασεβείς» από τους «θεούς». (Αμφίων, Πενθεύς, Μελέαγρος, Οινεύς, Λάβδακος, Σαλμωνεύς, Σίσυφος, Τάνταλος, Αίας, Λυκάων, Αριστόδημος, Φύλαντας… αλλά και ο Θράκας βασιλιάς Λυκούργος, ενώ η Δυναστεία των Ατρειδών ήταν εξ ολοκλήρου καταραμένη…)
Ήταν, φαίνεται, όλοι τους καθάρματα, (και πρόγονοί μας) όπως μας λέει η «πάτρια» Μυθολογία μας, που ξεχειλίζει από αγάπη για τη Φυλή μας.
Δεν έχουμε ατομικές περιπτώσεις/εξαιρέσεις δύσμοιρων και ανήθικων Ηρώων, αλλά ολόκληρες οικογένειες – δυναστείες- που εξοντώθηκαν. Δεν υπάρχουν προσωπικά ψυχολογικά δράματα και κακοί Ήρωες, αλλά θρησκευτικοί και πολιτικοί διωγμοί, αποτέλεσμα της εισαγωγής της νέας λατρείας. Οι Μυθικοί Ήρωες δεν ήταν «Θεομάχοι», όπως παρουσιάζονται και ερμηνεύονται, αλλά οι Ολύμπιοι, και πάνω απ’ όλους ο Απόλλων, ήταν «Ελληνομάχοι»…
Η κατάργηση της βασιλείας, και μάλιστα με τη βία, ήταν βασικός στόχος των οπαδών των Ολυμπίων, και των Προφητών του… Ισραήλ.
«Ο Δίας» /…/ «πήγε σχεδόν σε όλη την οικουμένη, και σκότωνε τους ληστές και τους ασεβείς, και εισηγούνταν την ισότητα και την Δημοκρατία». [18] «Οι Έλληνες τους φτιάχνουν» [τους θεούς] «να είναι οπλισμένοι [«σιδηροφορούντας»] «γιατί με τα όπλα υποτάσσονται οι άνθρωποι». [19]
Δεν τα έχετε ξανακούσει αυτά; Μάλλον δεν τα έχετε προσέξει.
Παπαρρηγόπουλος: «Οι νέοι θεοί /…/ήτο φυσικότατον να τύχωσιν ευμενούς παρά πολλών δεξιώσεως και να προκαλέσωσιν ολιγωρίαν τινά προς τας προτέρας δοξασίας ως λέγει Ησίοδος [20] /…/ Ότι όμως, πολλοί έτεροι» [Έλληνες] «εμμένοντες πιστοί εις τα πάτρια απετροπιάσθησαν τας καινοτομίας, σαφώς εκδηλούται εν τοις περί Διονύσου και Ήρας Μύθοις./…/ Ουκ ολίγων συμφορών πρόξενος εγένετο οσαύτως ο νέος εκείνος θεός» [ο Διόνυσος] «εν Θήβαις /…/ Αλλά και εις το Άργος παραπλήσια τινά συνέβησαν. Διότι οι ιθαγενείς της χώρας ταύτης /…/ το της Ήρας ξόανον εξηυτέλισαν [21] …» [22] Και ο Πελίας, ο βασιλιάς της Ιωλκού, δεν τιμούσε την Ήρα. [23]
Ο ιστορικός παραδέχεται τον διωγμό των Ηρώων, αλλά πιστεύει πως αυτοί, και όχι οι διώκτες τους, αντιπροσώπευαν το ξένο στοιχείο, που οι Έλληνες κατάφεραν να εκδιώξουν. Είναι, τελικά, ασήμαντη η διαφορά μας, αφού παραδέχεται τον βαθιά εθνικό χαρακτήρα αυτών των Μυθικών, αλλά πραγματικών και πολύ σκληρών συγκρούσεων, που είχαν σαν αντικείμενο την διαμόρφωση του θρησκευτικού και πολιτικού προσώπου της προϊστορικής Ελλάδας.
Από τη Μυθολογία στην πολιτική των Μητροπολιτών.
Η Απολλώνια θρησκεία γύρευε να δημιουργήσει ξέχωρο και ανεξάρτητο ιερατείο, πράγμα που δεν κατάφερε απόλυτα στην Ελλάδα. Εδώ είναι Βαλκάνια, και όχι Ισραήλ! Οι ίδιοι οι Δελφοί πήραν μορφή Πόλης-Κράτους-Μαντείου. Πιθανότατα, ο θεσμός της βασιλείας υπονομεύτηκε και καταργήθηκε τελικά, λόγω της υποβάθμισης του θρησκευτικού της κύρους, που συνδέονταν με την πολιτική της εξουσία. Μετά την Κάθοδο των Ηρακλειδών, που σημαδεύει την επικράτηση της Ολύμπιας θρησκείας, απέμειναν ελάχιστες Πόλεις-Κράτη με μοναρχική διακυβέρνηση.
Κάτω από την Απολλώνια (Τρωική) επιρροή, καθιερώθηκαν ιερείς και στην Ελλάδα, με περιορισμένο όμως ρόλο. Ελάχιστοι ήταν ισόβιοι. Οι Δημοκρατίες, αντίθετα με τα σχέδια των Ολυμπίων που τις υποστήριζαν, αναπλήρωσαν τον αρχιερατικό ρόλο των βασιλέων, που πέρασε στους εκάστοτε αιρετούς κυβερνήτες. Τα κατώτερα θρησκευτικά αξιώματα που καθιέρωσαν, εκλέγονταν, και κατά κανόνα είχαν και πολιτικές αρμοδιότητες. Οι περισσότεροι ήταν προσωρινοί κρατικοί υπάλληλοι. Η πραγματική θρησκευτική εξουσία παρέμεινε στους πολιτικούς ηγέτες. Να μερικά παραδείγματα:
Στη Σπάρτη, οι δυο βασιλείς ήταν αντίστοιχα αρχιερείς δυο μορφών – εκπορεύσεων του Δία, Ουράνιου και Λακεδαιμόνιου. [24]
Στην Αθήνα, ο ανώτατος εκλεγόμενος υπάλληλος – ιερέας, εξακολούθησε να ονομάζεται «Άρχων Βασιλεύς», για να τιμηθεί η παράδοση. Πάντρευε συμβολικά τη γυναίκα του με το Διόνυσο, και είχε την εποπτεία των Ελευσινίων Μυστηρίων, μαζί με τον Ιεροφάντη των Μυστηρίων. Αυτός ήταν κληρονομικός και όχι αιρετός. Το μόνο ιερατικό αξίωμα στην Αθηναϊκή Δημοκρατία που υπηρετούνταν από μη εκλεγμένους. Στο Μαραθώνα, όμως, ο Ιεροφάντης Καλλίας πολεμά σαν κοινός στρατιώτης, ξεχωρίζοντας μόνο από την πολυτελή του αμφίεση.
Στη ναυμαχία της Σαλαμίνας ο Θεμιστοκλής θυσιάζει (φρεσκότατους νεαρούς Πέρσες) σαν αρχιερέας, πριν τη ναυμαχία, με τον Μάντη σε συμβουλευτικό ρόλο, ενώ υπήρχαν ιερείς.
Στις Πλαταιές, ο αρχιστράτηγος Παυσανίας αφήνει τους Μάντεις να θυσιάζουν, όσο αντιμετωπίζει εχθρικό πεζικό, συνεχείς επελάσεις ιππικού και καταιγισμό βελών. Γι’ αυτό δεν ιερουργεί ο ίδιος, απευθύνει όμως την τελική προσευχή στην Ήρα, πριν διατάξει επίθεση.
Ο στρατηγός της πόλης των Πλαταιών Αρίμνηστος, όχι οι Μάντεις, χρησμολόγοι, ή ιερείς, επικοινωνεί σε όνειρο με τον Δία Σωτήρα, (καλά τώρα) και διατάζει εικονική παράδοση στους Αθηναίους, για να εκπληρωθεί ένας χρησμός.
Ο αρχηγός των Αχαιών ονομάζονταν «Αρχιερεύς της Ελλάδος και Ελλαδάρχης του κοινού των Αχαιών».
«Αρχιερεύς και Ελλαδάρχης» ονομάζονταν και ο ηγέτης των Ελλήνων της Γαλατίας στην Μικρά Ασία, κ.ο.κ. Η παράδοση συνεχίστηκε τόσο στο Βυζάντιο, όσο και το Ισλάμ.
Την Ρωμαϊκή εποχή, οι Δελφοί ονόμασαν, επιτέλους, Ελλαδάρχη έναν αξιωματούχο τους, [25] μια που είχαν τη συμπαράσταση των Μεγάλων μας Σωτήρων, των Ρωμαίων. (όνειρα τρελά, να γίνουν «ο κοινός ηγεμόνας, νομοθέτης και βασιλεύς» της Ελλάδας, που έλεγε ο Ιουλιανός ο Παραβάτης…)
Η θρησκεία, λοιπόν, βρίσκονταν υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του κράτους, είτε επί Βασιλείας είτε Δημοκρατίας, ήταν το ίδιο το κράτος, μια που ο «Δήμος» (=οι πολίτες) και η «Τύχη της Πόλεως» έγιναν, τελικά, θεότητες.
Οι Απολλώνιοι, που ουσιαστικά απέτυχαν, παρά τον επιτυχή αγώνα τους κατά του βασιλικού θεσμού, δεν αποδέχτηκαν ποτέ τον κρατικό έλεγχο που ήταν άτεγκτος. Αυτή ήταν η αιτία των «Ιερών πολέμων». Οι Δελφοί δεν υποτάχθηκαν στην ομοσπονδία των Φωκέων, όπου ανήκαν! Κατά τα άλλα, προωθούσαν την ιδέα της… Αμφικτιονίας, από την οποία απέκλεισαν τους… Φωκείς.
Παρόμοια, το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, μετά την Άλωση, καπηλεύτηκε τον τίτλο «Δεσπότης» (=άρχοντας, κυρίαρχος, διοικητής) ακόμα και την βαρύτιμη στολή του, που την μετέτρεψε σε… άμφια. Όσο υπήρχε όμως το Βυζαντινό κράτος, ο Αυτοκράτορας ανακηρύσσονταν αυτόματα Άγιος και Κεφαλή της Εκκλησίας, ως Εκλεκτός του Θεού. Προΐστατο των Ιερών Συνόδων, σαν ανώτερος του Πατριάρχη, -όπως οι αρχαίοι ηγέτες, που αναφέραμε, ήταν θρησκευτικά ανώτεροι από τους ιερείς.
Φυσικά, το Ορθόδοξο ιερατείο έπαψε σιωπηρά να λατρεύει τους Αυτοκράτορες ως Άγιους κατά την Τουρκοκρατία, εκτός από τον Μέγα Κωνσταντίνο και τον Ιωάννη Βατάτζη. (συγγνώμη αν μου ξέφυγε κανείς) Είναι αστείο να ακούμε τους επικριτές της Ορθοδοξίας να την κατηγορούν για τη λατρεία του Κωνσταντίνου, ξεχνώντας πως αυτή κατάργησε τη λατρεία των υπόλοιπων Αυτοκρατόρων. Τους βλέπουμε, όμως, στις Εκκλησίες και στα χειρόγραφα, ζωγραφισμένους με φωτοστέφανο, μάρτυρας αδιάψευστος της ιερατικής τους θέσης. Ακόμα και οι Εικονομάχοι Αυτοκράτορες διαθέτουν αυτό το σήμα αγιότητας στη Βυζαντινή τέχνη!
Εδώ μπήκαμε λοιπόν. Οι μαθητές του Απόλλωνα συνεχίζουν την αποστολή του. Ο Τρωικός – Ασιατικός – Απολλώνιος τρόπος λατρείας επιβλήθηκε οριστικά στην Ελλάδα χάρη στην… Τουρκική κατάκτηση. Και βέβαια, οι συμπαθέστατοι κατά τα άλλα Δεσποτάδες μας πρόβαλλαν τουλάχιστο την δικαιολογία πως κοσμική Ελληνική εξουσία δεν υπήρχε πια, και όφειλαν να την υποκαταστήσουν για εθνικούς λόγους. Οι Απολλώνιοι τι δικαιολογία είχαν; Την εξόντωση της άρχουσας τάξης της πατρίδας μας;
Επιπλέον, μας έχουν πείσει πως ο χωρισμός Κράτους και Εκκλησίας είναι… αρχαία δημοκρατική παράδοση! (όπως και τα ταξίδια στο διάστημα, επίσης!)
ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ
«Μελέτη πάντα καθαιρεί» [26]
Αυτό που ακολουθεί δεν είναι πλήρης εξιστόρηση, μα δικιά μου ερμηνεία των Μύθων. Για τον απληροφόρητο αναγνώστη ο διαχωρισμός εξιστόρησης και ερμηνείας ίσως είναι δύσκολος.
Ζήτησα όμως στην εισαγωγή να μελετηθούν οι κλασσικές αφηγήσεις, και προειδοποίησα πως δεν κάνω μάθημα Μυθολογίας, αλλά κριτική της.
Κριός και υιός. Το πρώτο αίμα και το πρώτο ψέμα.
Ο πρώτος, λένε, που επιτέθηκε στο Μαντείο των Δελφών ήταν ο ανώνυμος γιος ενός βασιλιά της Εύβοιας, του Κριού. Το χτύπησε δυο φορές, και μόνο τη δεύτερη τον σταμάτησε με τα βέλη του ο Απόλλων (!) Το γεγονός συνδέεται, σύμφωνα με την αφήγηση του Παυσανία, με ένα χρησμό της Φημονόης, που όμως μίλαγε για εξαγνισμό του θεού μετά το φόνο του ληστή, που ήταν ντόπιος, από τον Παρνασσό:
«…ο Φοίβος θα χτυπήσει με βαρύ βέλος τον ληστή του Παρνασσού.
Κρητικοί άντρες θα τον εξαγνίσουν από το φόνο…» [27]
Ο χρησμός αφορά στην πραγματικότητα τη σύγκρουση του Φοίβου με τον Πύθωνα, γιατί περιγράφει τον εξαγνισμό του θεού από τον Κρητικό Καρμάνορα για τον φόνο του φιδιού. (δες κεφ. «Απόλλων και Πύθων») Εδώ είναι άνθρωπος, και όχι φίδι. Εχουμε, λοιπόν, περιγραφή της πραγματικής μάχης για την κυριότητα του Μαντείου. Η Εύβοια και ο Κριός είναι αλατοπίπερο, και οι μάγειροι του Μύθου δεν τόλμησαν καν να δώσουν όνομα στο «γιο του Κριού» που δεν είναι ο ντόπιος «ληστής», ούτε ο ανώνυμος γιος, αλλά ο Πύθων, που σύμφωνα με παραλλαγές, έκανε και αυτός καταστροφές στην περιοχή. Η αλήθεια φανερώνεται εύκολα μέσα από τους αντιφατικούς Μύθους, όπως είπαμε στην εισαγωγή. Απολλώνιον Φως!
Σπάρτη – Αριστόδημος
– Λεωνίδας.
Ο Αριστόδημος ήταν ο πρώτος Δωριεύς που βασίλεψε στη Σπάρτη και ο γενάρχης των δύο βασιλικών οίκων της πόλης. Έκανε δίδυμα, τον Προκλή και τον Ευρυσθένη. Ρώτησαν τους Δελφούς ποιος πρέπει να γίνει βασιλιάς, και το Μαντείο απάντησε πως πρέπει να γίνουν και οι δύο! [28] Έτσι, αποδυνάμωσε το θεσμό της βασιλείας στην πόλη, με τη γέννησή του. Πόσο μάλλον, όταν ένας Μύθος αναφέρει πως ο βασιλιάς Αριστόδημος σκοτώθηκε από τον Απόλλωνα, γιατί δεν πήγαινε να ρωτήσει το Μαντείο των Δελφών. [29] Αυτός ο Μύθος, φυσικά, διαψεύδεται από ευσεβείς αρχαίους συγγραφείς.
Ο αδελφός του Λεωνίδα, ο Δωριεύς, δεν ρώτησε το Μαντείο όταν έφυγε για να κάνει αποικία, μάλιστα πίστεψαν πως η αποτυχία του οφείλονταν σε αυτό. Πόσο τυχαίο είναι πως στους Περσικούς πολέμους, οι Δελφοί διέταξαν τον Λεωνίδα να πεθάνει, ενώ είχαν διώξει τον άλλο βασιλιά, Δημάρατο, ως νόθο; [30] Ακόμα μεγαλύτερη αγάπη έδειχνε το «εθνικό» μας Μαντείο για την Αθήνα. Θα τα πούμε αλλού. Μόνο αργότερα, στον Πελοποννησιακό πόλεμο, το Μαντείο τάχτηκε υπέρ της Σπάρτης. Αυτό όμως είχε στόχο την υποδαύλιση του εμφύλιου… Στη μάχη των Λεύκτρων με τους Θηβαίους, το Μαντείο του Τροφωνίου τάχθηκε και πάλι εναντίον της Σπάρτης. Ο βασιλιάς της Σπάρτης Αρχίδαμος έδειξε ανοχή στη λεηλασία των Δελφών από τους Φωκείς, και όταν σκοτώθηκε πολεμώντας στην Ιταλία εναντίον Μεσσαπίων, δεν θάφτηκε, εξ αιτίας της οργής του Απόλλωνα! [31] Οι Ταραντίνοι έδωσαν πολλά χρήματα για να πάρουν το πτώμα του και να το θάψουν, [32] αλλά οι Μεσσάπιοι, προφανώς λόγω χρησμού, αρνήθηκαν.
Η Σπαρτιατική δυναστεία συνδέονταν, από τη γυναικεία πλευρά, με τη Θήβα. Ο Θήρας, ένας Θηβαίος Φοίνικας, έκανε και επίτροπος (αντιβασιλιάς) των γιών του Αριστόδημου. (Δες παρακάτω για τη Θήβα, τον Αμφίωνα, τον Οιδίπου κλπ., και το πόσο τους αγαπούσαν και αυτούς ο Απόλλων και η Άρτεμη…)
Λειμώνας – Σκέφρος
Ο Απόλλωνας και η Άρτεμη άρχισαν να εκδικούνται όλες τις χώρες που δεν επέτρεψαν στη μάνα τους, τη Λητώ, να σταθεί για να τους γεννήσει. Έτσι ο Απόλλων πήρε την επωνυμία «Αγυιέας» (των δρόμων, περιπλανώμενος)
[=η νέα θρησκεία, όταν επικράτησε, άρχισε τις αντεκδικήσεις και τις προγραφές όσων αντέδρασαν]
Όταν οι εκδικητές θεοί έφτασαν στην Τεγέα της Αρκαδίας, ένας από τους δυο γιούς του άρχοντα Τεγεάτη, ο Σκέφρος, άρχισε να μιλάει μυστικά με τον Απόλλωνα,
[=άρχισε μυστικές συνεννοήσεις με το νέο ιερατείο]
και ο αδελφός του, ο Λειμώνας, τον σκότωσε γιατί πίστεψε πως θα του φόρτωνε όλη την ευθύνη. Η Άρτεμη σκότωσε τον Λειμώνα αμέσως.
[=εμφύλιος θρησκευτικός πόλεμος]
Οι θεοί δεν ικανοποιήθηκαν από αυτό, ή τις θυσίες που τους πρόσφεραν, αλλά έστειλαν ακαρπία στη χώρα. Οι Δελφοί, τότε, πρόσταξαν να τιμηθεί ο νεκρός Σκέφρος.
[=Άρα, κανείς δεν τον σέβονταν, και όλοι πίστευαν πως ήταν προδότης, και προφανώς, δεν είχε πάρει ούτε τις καθιερωμένες νεκρικές τιμές]
Οι υπόλοιποι γιοί του Τεγεάτη, και άλλοι πατριώτες τους, πήραν το δρόμο της προσφυγιάς, προς την Κρήτη, για να αποφύγουν το διωγμό της νέας θρησκείας. Ζωντανή απεικόνιση του τρόπου επικράτησης της λατρείας του Απόλλωνα. Σε ανάμνηση της εκδίκησης της Άρτεμης, στη γιορτή του Απόλλωνα Αγυιέα, η ιέρειά της κυνηγούσε έναν άντρα.
[=που συμβόλιζε τον Λειμώνα] [33]
Ο Ηρακλής και ο Απόλλων μάχονται για τον Δελφικό Τρίποδα
Ηρακλής
Ο Αριστόδημος ρώταγε τον Ηρακλή, όχι τον Απόλλωνα, για το μέλλον. Γνωρίζουμε πως υπήρχαν και Μαντεία του Ήρωα. Είναι σημάδι πως ο θεός των Δελφών δεν είχε ακόμα κύρος και μετά την κάθοδο των Δωριέων. Συνεπώς, η μυθολογική διαμάχη Απόλλωνα και Ηρακλή για τον Μαντικό τρίποδα, ήταν διαμάχη ανάμεσα στον παλιό [Ηρακλή] και τον καινούργιο [Απόλλωνα] ειδικό της Μαντείας. Ο επίσημος όμως Μύθος παριστάνει πως ήταν ο Ηρακλής που ήθελε να κλέψει το μαντικό δικαίωμα από τον Απόλλωνα.
Η διαμάχη αυτή πρέπει να έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί το θέμα είναι πολύ δημοφιλές στην αρχαία ελληνική τέχνη. Ο μεγαλύτερος Έλληνας Ήρωας, μάχεται με τον υποτιθέμενα αντιπροσωπευτικό θεό του Ελληνικού πολιτισμού! Σύμφωνα με την διδασκαλία των Ορφικών, ο Ηρακλής, ως «Δράκων ελικτός», θεωρείται δημιουργός του Κόσμου και των Θεών! [34] Θεός θεωρείται και στον Ψευδο-Καλλισθένη. [35] Ο Ηρόδοτος λέει πως υπήρχαν δύο, ο θεός και ο άνθρωπος Ηρακλής. Ο παλιός θεός, λοιπόν, μάχεται για τα δικαιώματά του με τον νέο, και χάνει. Άλλοι λένε πως αυτή η διαμάχη συμβολίζει την άνοδο της λατρείας των Ηρώων, που υποκαθιστά αυτή των θεών. Βλέπουμε όμως πως ο Ηρακλής δεν είναι απλός Ήρωας.
Οι αρχαίοι πίστευαν στην «κάθοδο», ή «κατοχή» ενός θεού σε κάποιον άνθρωπο. Στον Ησίοδο, ο Ηρακλής δεν αναφέρεται σαν πρόσωπο αλλά σαν προσωποποίηση της Ηράκλειας δύναμης. «Αλκμήνη δ’ αρ έτικτεν βίην Ηρακληείην» (η Αλκμήνη γέννησε την βία του Ηρακλή) [36] ή «μείδησεν δε βίη Ηρακληείη» (η βία του Ηρακλή χαμογέλασε) [37] κλπ. Μετεμψυχωμένο Ηρακλή γνώρισαν ο Λουκιανός και ο Ηρώδης ο Αττικός, αιώνες μετά. [38] Υπήρχε Αιγύπτιος, Θηβαίος, Φοίνικας Ηρακλής, κλπ.
Έτσι, Ήρωες με το ίδιο όνομα, Ηρακλής, μια υπερασπίζουν και μια μάχονται τον Απόλλωνα και τους Δελφούς, ανάλογα με την καταγωγή τους.
Ο Απόλλωνας και ο Ηρακλής έχουν πολλές αναλογίες. Και οι δυο αντιμετωπίζουν την οργή της Ήρας, σα νόθα παιδιά του Δία. Σκοτώνουν φίδια μόλις γεννηθούν. Υπηρετούν βασιλείς για να εξαγνιστούν. Είναι καλοί τοξότες. Διεκδικούν και τον… φόνο του Λίνου. Είχαν πολεμήσει και οι δυο τον Τυφώνα στην Αίγυπτο. [39] Είναι και οι δυο… πολυεθνικοί, μια που παρουσιάζονται καταγόμενοι από διάφορες χώρες, Ελλάδα, Αίγυπτο και Ασία. Έχουν και την ίδια… κόρη, τη Μαντώ, μια Μυθική μάντισσα με πολλούς πατέρες. (Τειρεσία, Πολυίδη, Απόλλωνα, Ηρακλή) Η συγκεκριμένη Μαντώ πήγε στην Ιταλία και ο γιος της έχτισε την πόλη της Μάντουας, κατά τον Βιργίλιο, [40] ενώ ταυτόχρονα «άλλη» Μαντώ είχε καθιερώσει τη λατρεία του Απόλλωνα στη Μικρά Ασία.
Ο Ηρακλής και ο Απόλλων είναι σημαντικότατα πρόσωπα στην Μυθολογία. Ποια μορφή προσπαθεί να κλέψει τις ιδιότητες της άλλης; Ακούστε και έναν κλασσικό Δυτικό Μυθογράφο, τον Ντεσάρμ:
«Αι αναλογίαι αύται αρκούσι ν’ αποδείξωσιν ότι ο Ηρακλής και ο Απόλλων ήσαν το πρώτον δυο ομοφυείς θεοί. Θεοί διαφόρου προελεύσεως ων η λατρεία συνηντήθη ποτέ επί των αυτών χωρών της Ελλάδος. Η θρησκεία του Δελφικού θεού προετιμήθη, ο δ’ ΄Ηρακλής περιορισθείς εις το του ήρωος πρόσωπον, υπετάχθη υπό των Ελλήνων τω Απόλλωνι, καταστάς πιστός αυτού θεράπων και υπερασπιστής της λατρείας αυτού» [41]
Ο σοφός πιστεύει πως οι δυο λατρείες ξεκίνησαν σαν ισότιμες, και είναι και οι δυο ξένες. Σε αυτό το σημείο βρίσκεται η μόνη διαφωνία μου. Το ότι κάτι έτρεξε όμως, είναι ομόφωνο συμπέρασμα κάθε ερευνητή. Μολοντούτο, επιμένουν να θεωρούν τον Απόλλωνα αντιπροσωπευτικό θεό της Ελλάδας!
Κύκνος
Ηρακλής και Κύκνος
Υπάρχουν πολλοί Κύκνοι στη μυθολογία, αλλά εδώ μιλάμε για τον γιο του Άρη και της Πελοπείας ή Πυρήνης, που ήταν βασιλιάς των Μυρμιδόνων στη Θεσσαλία, προκάτοχος του Αχιλλέα. Προκαλούσε τους περαστικούς σε μονομαχία και λήστευε τις αποστολές δωρεών στους Δελφούς. Ο Ηρακλής και ο Ιόλαος, με τη βοήθεια του Απόλλωνα και της Αθηνάς, σκότωσαν τον Κύκνο και πλήγωσαν τον πατέρα του, τον Άρη. Ο Ηρακλής ήταν φίλος του Κύηκα, του πεθερού του Κύκνου, και γι’ αυτό προσπάθησε αρχικά να αποφύγει την σύγκρουση. Μέχρι εδώ, η αφήγηση δεν έχει τίποτα μεμπτό εναντίον του Απόλλωνα. Οι αρχαίοι Μυθογράφοι, ειδικά ο Ησίοδος, όμως, με τις λεπτομέρειες που προσέθεσαν, ουσιαστικά διέψευσαν τον σκελετό του Μύθου, διασώζοντας, και πάλι, την αλήθεια μέσω των αντιφάσεων που δημιούργησαν…
Αρχικά, ο Κύκνος στήνει την ενέδρα του μέσα στο άλσος του Απόλλωνα, και επικαλείται την βοήθειά του! Αυτό δεν το περιμέναμε από κάποιον που ληστεύει τους Δελφούς. Το ότι είναι γιος θεού, τον κάνει ιερό. Η ίδια η Αθηνά, σεβόμενη το νεκρό, απαγορεύει στον Ηρακλή να πάρει τα όπλα και τα άλογά του. [42] Κατόπιν, ο ληστής – ιερόσυλος – βασιλιάς κηδεύεται πάνδημα από πλήθος λαού, από την: «Άνθην Μυρμιδόνων τε πόλιν κλειτήν τ’ Ιαωλκόν, Άρνην τα’ ηδ’ Ελίκην. πολλός δ’ ηγείρετο λαός…». [43]
Ο βασιλιάς που λήστευε τους Δελφούς κηδεύτηκε σα λαϊκός ήρωας! Του στήνουν και μεγαλόπρεπο μνήμα. Άρα, ο Κύκνος έγινε δημοφιλής πολεμώντας το Μαντείο. Ο λαός τον κήδεψε γιατί μάχονταν τη νέα, ξενόφερτη θρησκεία. Ο Ησίοδος τα μπαλώνει, λέγοντας πως οι τιμές του δόθηκαν για χάρη του πεθερού του, του Κύηκα, που «αγαπούσαν οι θεοί». Όχι όμως και ο εκδικητικός Απόλλων, που οδήγησε τον ποταμό Άναυρο να παρασύρει το μνήμα. Έτσι εξαφάνισε ένα σύμβολο του αγώνα κατά της νέας λατρείας, τον τάφο που είχε ήδη γίνει πόλος έλξης των αντιδελφικών Ελλήνων…
Ηρακλής και Κύκνος
Τα σχόλια των συγχρόνων ερευνητών είναι ακόμα πιο εκπληκτικά από τις αντιφάσεις του Ησιόδου. «…πιθανώς τέλεσις ανθρωποθυσιών εν Θεσσαλία εις ων την κατάλυσιν συνέβαλεν η διαδοθείσα εκπολιτιστική εκστρατεία του Απόλλωνος» [44] (νάτη η αλήθεια από την ανάποδη, βέβαια – ο Απόλλων καταργεί τα παλιά έθιμα) και «πικρή αναφορά στην ανθρώπινη μοίρα». [45] Αυτό είναι το συμπέρασμα της επιστήμης…
Φύλαντας
«…ο Φύλαντας, ο Βασιλιάς των Δρυόπων, παρανόμησε κατάφωρα έναντι του ιερού των Δελφών. Ο Ηρακλής εκστράτευσε μαζί με Μηλιείς, σκότωσε τον βασιλιά των Δρυόπων, έδιωξε τους υπόλοιπους κατοίκους από τη χώρα και την παρέδωσε στους Μηλιείς. πήρε αιχμάλωτη τη θυγατέρα του Φύλαντα και σμίγοντας μαζί της απέκτησε έναν γιο, τον Αντίοχο.» [46] Πρόκειται, φυσικά, για γενοκτονία Ελλήνων, ένα «κατόρθωμα» του Φοίνικα Ηρακλή, του Μελκάρτ. Όταν νίκησε τους Δρύοπες, κατά άλλη παραλλαγή, τους έδωσε στους Δελφούς σαν σκλάβους, αφιέρωμα στον Απόλλωνα! [47] Αν ήθελαν οι Έλληνες, ας μην πίστευαν! Έτσι επιβλήθηκε ο θεός του Φωτός. Γενοκτονία, εκτόπιση, υποδούλωση, βιασμοί… Φοινικοδουλειές…
Σεξ, θρησκεία, υγεία, βία και πολιτική.
«…έφτασες στη χώρα των Φλεγύων,
ανθρώπων αλαζόνων που κατοικούσανε τη γη
δίχως σέβας για το Δία, στο ωραίο φαράγγι
κοντά στη λίμνη Κηφισίδα…»
(Ομηρικός Ύμνος στον Απόλλωνα)
Υπήρχαν Έλληνες που δεν πίστευαν στο Δία;
Και το ομολογούν οι ίδιοι οι Ομηρικοί ύμνοι;
Ο Απόλλων έκανε τον Ασκληπιό με την Κορωνίδα, κόρη του Φλεγύα, που όμως τελικά επέλεξε τον γιό του Έλατου, τον Ίσχυ, για σύζυγο, χωρίς να υπολογίσει τον θεό, χρησιμοποιώντας τα γυναικεία δικαιώματα της προϊστορικής εποχής της «Μητριαρχίας», όπως η Ωραία Ελένη και η Μάρπησσα. Όπως είπαμε στην εισαγωγή, το Δωδεκάθεο αντιπροσωπεύει την εγκατάσταση πατριαρχικών θεών στη θέση των παλιών γυναικείων θεοτήτων. Ο θεός σκότωσε το ζευγάρι, και έβγαλε από την κοιλιά της άπιστης τον Ασκληπιό. Ο καταστροφέας θεός χτύπησε άγρια τις δυο οικογένειες, που ήταν σημαντικές, αλλά ταυτόχρονα τις έβαλε να σκοτωθούν και μεταξύ τους. Ο Μύθος έχει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις από μια ερωτική αντιζηλία.
α) Φλεγύας
Η Κορωνίδα ήταν κόρη του Θεσσαλού Φλεγύα, βασιλιά «των Φλεγύων, ανθρώπων αλαζόνων που κατοικούσανε τη γη δίχως σέβας για το Δία, στο ωραίο φαράγγι κοντά στη λίμνη Κηφισίδα» [48] Ο Όμηρος όμως, τους αποκαλεί «μεγαλήτορες», μεγαλόψυχους, και τους βάζει παρέα με τον Άρη. [49] Ξαφνικά, γίνανε ληστές, επιδρομείς, και «ασεβείς». Οι Φλεγύες θεωρούνταν τότε οι δυνατότεροι και πολεμικότεροι Έλληνες, [50] και οι Απολλώνιοι έπρεπε να καθαρίσουν πρώτα μαζί τους. Ο Φλεγύας οργίστηκε για τη παράνομη σχέση της κόρης του, και επιτέθηκε στο μαντείο των Δελφών, για να σκοτωθεί από το θεό και να καταδικαστεί σε αιώνιο μαρτύριο.. Κάποιος Αργείος Φιλάμμων, (= φίλος του Αιγυπτιακού θεού Άμμωνα, Έλλην γνήσιος σαν τον «Μεμφίτη» Απόλλωνα) πήγε να τα βάλει με τους Φλεγύες υπερασπίζοντας τους Δελφούς, και εξοντώθηκε μαζί με τους «λογάδες» του. (Ο «Αργεάδης» Φίλιππος της Μακεδονίας κατέλαβε την Ελάτεια στο όνομα της υπεράσπισης των Δελφών. Βλέπετε πώς η Ιστορία συνεχίζει την Μυθολογία) [51] Γιος του Φλεγύα είναι ο περίφημος Ιξίων, που βασανίζεται και αυτός στα Τάρταρα γιατί δήθεν ερωτεύτηκε την Ήρα. Πανάρχαιοι «ιεροί πόλεμοι», που δείχνουν καθαρά πώς επιβλήθηκε η «γνήσια Ελληνική» θρησκεία του Δωδεκάθεου. Ο Μύθος της Κορωνίδας αντικατοπτρίζει, επίσης, τους «ιερούς πολέμους» των ιστορικών χρόνων.
β)Έλατος και Ίσχυς
Πατέρας του Ίσχυ, του άντρα που σκότωσε ο Απόλλων γιατί αυτόν προτίμησε τελικά η Κορωνίδα, ήταν ο Έλατος, ιδρυτής της Ελάτειας στη Φωκίδα, εποικιστής της περιοχής, που κατάγονταν από την Αρκαδία. [52] Ήταν απευθείας απόγονος του αρχαιότερου Έλληνα γενάρχη, του «γηγενή» [γεννημένου από τη Γη] Πελασγού.
Ο γιος του Ελάτου Στύμφηλος, ήταν ιδρυτής της ομώνυμης πόλης της Στυμφάλου. Άλλος του γιος, ο Κυλλήνας, έδωσε το όνομά του στην οροσειρά της Κυλλήνης. Άλλος γιος του Ελάτου, ο Αίπυτος, λατρεύονταν στην Αρκαδία, όπου έδειχναν τον τάφο του. Είχε πεθάνει από δάγκωμα φιδιού. Αυτός ο τάφος ήταν τόσο σημαντικός που τον αναφέρει μέχρι και ο Όμηρος, όταν μιλάει για τους Αρκάδες. [53] Ο ίδιος ο Έλατος λατρεύονταν στην Φωκίδα. Είχε μάλιστα υπερασπίσει την περιοχή, και τους Δελφούς, που ήταν μέρος της, από την επίθεση των Φλεγύων. Αυτός ήταν ο πρώτος Μυθολογικός «ιερός πόλεμος» για την υπεράσπιση του Μαντείου.
(εδώ υπάρχει μια αντίφαση, που εύκολα θα εξηγηθεί)
Μέχρι και ο Ομηρικός Ύμνος ονομάζει τον Ίσχυ «ισόθεο του Ελάτου γιο και άξιο αλογατάρη» («αμ’ αντιθέω Ελατιονίδη ευίππω» – αυτός είναι γαμπρός!) Και όμως, ο Απόλλωνας (δηλαδή οι πιστοί του) τον σκότωσε. Φαίνεται πως οι Ελατιονίδες δεν απαρνήθηκαν την Ελληνική θρησκεία, παρά τη συμμαχία με τους Απολλώνιους. Πρόκειται για πανάρχαια ιερή οικογένεια «Αγίων» (= «Ηρώων»), πραγματικούς γενάρχες της φυλής μας, Πελασγούς που καταδιώχθηκαν από τη νέα θρησκεία, αφού αρχικά τους χρησιμοποίησε για να στηριχθεί. (το ίδιο ισχύει και για τους Φλεγύες, η αντίφαση που λέγαμε) Η νέα θρησκεία έντυσε μυθολογικά τον διωγμό σκεπάζοντας τον μεγαλοφυώς με την γέννηση του φιλάνθρωπου θεραπευτή Ασκληπιού από τον Απόλλωνα και την Κορωνίδα. (που και αυτή εξοντώθηκε) Ο σκοπός ήταν… κοινωφελής. Την υγεία σου ή την θρησκεία σου θέλεις, Έλληνα;
γ) Ασκληπιός
Ο Ασκληπιός ήταν τόσο νέος θεός που η λατρεία του εισάχθηκε στην Αθήνα μόλις το 421 πΧ., από τον γνωστό Σοφοκλή, [54] εκτοπίζοντας την λατρεία των ιαματικών Ηρώων που ονομάζονταν «Ιατροί». Η Απολλώνια λατρεία παραγκώνιζε ακόμα την παλιά, σε τόσο προχωρημένη εποχή, πάντα με την τρομοκρατία. Οι Αθηναίοι είχαν φοβηθεί από τον Λοιμό του Πελοποννησιακού πολέμου που πίστεψαν, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, πως ήταν έργο του μπαμπά του Ασκληπιού, του Απαλιούνας, του θεού των ποντικιών και των επιδημιών, που κυριολεκτικά, τους άλλαξε την πίστη….
Το αστείο είναι πως και ο Ασκληπιός κεραυνοβολήθηκε από το Δία, γιατί είχε κόψει τις δουλειές του… Άδη. Όποιος πλησίαζε τον Απόλλωνα πέθαινε, επιβεβαιώνοντας την ετυμολογία του ονόματός του, Απολλύων, «εξολοθρευτής». Στον Όμηρο ο Ασκληπιός αναφέρεται σαν Ήρωας, όχι θεός, ενώ ως θεός – θεραπευτής αναφέρεται ο Παιήων (ή Παιών), που στους κλασσικούς χρόνους «εξαφανίστηκε» από τον Όλυμπο, και το όνομά του διατηρήθηκε σαν επίθετο του Απόλλωνα και του Ασκληπιού. Άλλος ένας θεός που αντικαταστάθηκε από τον Απαλιούνας.
Αλωάδες
Παρόμοια ιστορία είναι αυτή των Αλωάδων, του Ώτου και του Εφιάλτη, που θέλησαν να ανατρέψουν τους θεούς, και τιμωρούνται και αυτοί αιώνια στα Τάρταρα… Οι Αλωάδες, όμως, φαίνεται πως εισήγαγαν τη λατρεία των Μουσών. [55] Αυτές δεν ήταν οι εννιά γνωστές, αλλά άλλες, που ήταν τρείς, η Μελέτη, η Μνήμη και η Αοιδή. Άλλη μια λατρεία που οικειοποιήθηκε ο Απόλλων, που σε μια παραλλαγή, αυτός τόξευσε τους δυο αντίθεους. Με την ευκαιρία, κατάργησε τις τρεις Μούσες και επέβαλλε τις εννιά δικές του, από την Μυσία της Μ. Ασίας, χωρίς καν να εντάξει στην ομάδα τις παλιές…
Ιξίων, Πειρίθους, Θησέας
Ας γυρίσουμε στον πολύ κακό, δολοφόνο, ερωτύλο και ασεβή Ιξίωνα, που ήταν πατέρας του Πειρίθου. Ο Πειρίθους, μεγάλος Θεσσαλός Ήρωας, συνεργάστηκε με τον Αθηναίο Ήρωα Θησέα, και μαζί προσπάθησαν να κλέψουν την… Περσεφόνη, και τιμωρήθηκαν με το να μείνουν ακίνητοι, δεμένοι σε καθίσματα για πολλά χρόνια. Τον Θησέα απελευθέρωσε ο Ηρακλής, αλλά δεν μπόρεσε να βοηθήσει τον Πειρίθου. Ο Απόλλων είχε δώσει τον χρησμό να σταλθούν οι 14 νέοι ως φόρος στον Μίνωα από την Αθήνα, για να κατασπαραχθούν από τον Μινώταυρο. [56] Ο Θησέας του χάλασε τη σούπα…
…Ηρακλής, Αχιλλέας, Θησέας…
Όπως βλέπουμε, όλοι οι Έλληνες Ήρωες ήταν πολύ… κακοί και ασεβείς, και πολεμούσαν με τους θεούς, σύμφωνα με τους Μύθους του Δωδεκάθεου, που όμως θεωρείται Ελληνική και πατριωτική θρησκεία, ενώ συγκρούστηκε με αυτούς. Ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι Ήρωες-Βασιλιάδες ήταν ταυτόχρονα και Αρχιερείς, λόγω του αξιώματός τους!
Άξιο προσοχής είναι πως ο Ιξίων, λόγω ανόσιου φόνου που διέπραξε, είχε απορριφθεί απ’ όλους, και μόνο οι… Ολύμπιοι τον περιμάζεψαν για να αντιμετωπίσουν την αχαριστία του. Κοιμήθηκε με ένα αντίγραφο της Ήρας, ως νεφέλης. Δυο πιθανές ερμηνείες: (α) Οι Ολύμπιοι θεοί, (δηλαδή οι πιστοί τους) αρχικά δεν ήταν εκλεκτικοί, αντίθετα περιμάζευαν κάθε σκουπίδι και απόκληρο της κοινωνίας για να επικρατήσουν, και τους έδιναν και τις γυναίκες τους (με μορφή… νεφέλης, εξωμήτρια) για καλόπιασμα (β) Ο Ιξίων δεν ήταν ο αχάριστος εγκληματίας που μας παρουσιάζουν οι Μύθοι, αλλά σημαντικό πρόσωπο, ομόκλινος και ομοτράπεζος των θεών!
Τελικά, ο Όμηρος το ομολογεί.
Ήταν ο Δίας που πήδηξε την γυναίκα του Ιξίωνα και όχι το αντίθετο!
«Όταν ερωτεύτηκα την γυναίκα του Ιξίωνα, που γέννησε τον Πειρίθου…», λέει ο Δίας. [57]
Από εκεί βγάλανε το «και κερατάς και δαρμένος».
Κένταυρος Χείρων
Ο Ιξίων ήταν και ο γενάρχης των Κενταύρων. Όλοι λένε πως οι Κένταυροι συμβολίζουν την πρωτόγονη εποχή, το απώτατο παρελθόν. [Όπου δεν υπήρχε Απόλλων και δωδεκάθεο, συμπληρώνω] Ο Κένταυρος Χείρων, ήταν ο δάσκαλος και εκπαιδευτής όλων των θεομάχων Ηρώων. Σύμπτωση; Ναι, γιατί λένε πως ο Χείρων δεν ήταν απόγονος του Ιξίωνα, άρα δεν είχε την ίδια καταγωγή με τους άλλους Κένταυρους. Τότε γιατί ήταν ίδιος μ’ αυτούς;
Επωπέας
«Ο Επωπέας, βασιλιάς της Σικυώνας, προκαλώντας τους θεούς σε μάχη, λήστευε τα τεμένη και τους βωμούς τους» [58]
Αχιλλέας
Ο Αχιλλέας και ο Απόλλωνας εκτοξεύουν απειλές ο ένας στον άλλον μπροστά στα τείχη της Τροίας στην Ιλιάδα, που καταλήγουν στο «αν δεν ήσουν θεός, θα σού ‘δειχνα ‘γώ» [διασκευή] Ο Πάτροκλος σκοτώθηκε με παρέμβαση του Απόλλωνα, που τον χτύπησε μάλιστα πισώπλατα (!) Ο Αχιλλέας σκοτώθηκε με συνεργασία του Πάρη και του Απόλλωνα. [59] Ο Ήρωας είχε σκοτώσει ένα γιο του Απόλλωνα, τον Τέννη. Η βάση της λατρείας του Τέννη στην ομώνυμη Τένεδο, ήταν αντι-Αχίλλεια, μια που στο ιερό του απαγορεύονταν να προφερθεί το όνομα του Αχιλλέα. Τι σόι «εθνική θρησκεία» είναι αυτή;
Η λατρεία του Τέννη συνδέονταν άμεσα και με τον Απόλλωνα, λόγω της καταγωγής του, αλλά και από την απέχθεια του θεού προς τους αυλητές, μετά τη διαμάχη του με τον Μαρσύα. Ο Μύθος για τον Τέννη έλεγε πως συκοφαντήθηκε από έναν αυλητή. Έτσι, οι αυλητές απαγορεύονταν παντού στην Τένεδο. [60] Επισκεφθείτε την Ελλάδα, πατρίδα των τεχνών…
Το φάντασμα του Αχιλλέα, λέγανε, συνέχιζε να εξοντώνει τους απόγονους του Πριάμου μέχρι τον τελευταίο, μια κοπέλα που ήταν δούλα στην ξαναχτισμένη Τροία. [61] Εμείς βέβαια προβάλλουμε τον Ελληνικό πολιτισμό σαν ασπίδα ενάντια σε «σκουπίδια» τύπου «Η νύχτα των ζωντανών νεκρών» ή «Η εκδίκηση του Δράκουλα» κλπ. Φυσικά, όσοι ξένοι γνωρίζουν, ξεκαρδίζονται στο γέλιο όταν μας ακούνε…
Ο Τρωικός πόλεμος. Νεοπτόλεμος και υιοί.
Ο Μεγαλέξαντρος.
Κάλλιο να χέσω στο ναό του Απόλλωνα…
Αρχαία Αθηναϊκή παροιμία. [62]
Ο γιος του Αχιλλέα, ο Νεοπτόλεμος, που πολέμησε και αυτός στην Τροία, επιτέθηκε στο Μαντείο των Δελφών για να εκδικηθεί τον Απόλλωνα για τα βάσανα που ο θεός έδωσε στον πατέρα του. Το Δελφικό ιερατείο όχι μόνο δεν διέψευδε το Μύθο, αλλά καμάρωνε δείχνοντας τον τάφο του Νεοπτόλεμου και το βωμό όπου σκότωσαν τον ιερόσυλο… Άλλος ένας «Ιερός πόλεμος»… Οι κάτοικοι των Δελφών, όμως, προσφέρανε «εναγισμούς» (=νεκρική λατρεία) στον τάφο του ασεβή! [63] Ο Νεοπτόλεμος έκαψε και ένα ναό του Απόλλωνα ανάμεσα στην Κόρινθο και τη Σικυώνα. [64]
Ο βασιλιάς της Τροίας Πρίαμος είχε σκοτωθεί από τον Νεοπτόλεμο ενώ ήταν ικέτης στο βωμό του θεού. [65] Επειδή ήταν απόγονος του Αχιλλέα και του Νεοπτόλεμου, ο Μεγαλέξαντρος, πατώντας την Ασία, πήγε στην Τροία, και έκανε θυσίες στον βωμό του «Έρκειου [66] Δία» για να πάψει η οργή του Πριάμου (μάλλον του Δία, του Απόλλωνα και των Δελφών) απέναντι στη γενιά του! [67]
Υπήρχε και παροιμία, «η Νεοπτολέμειος τίσις» [68] με νόημα «όλα εδώ πληρώνονται», «όπως έστρωσες θα κοιμηθείς» κλπ. γιατί ο Ήρωας σκότωσε και σκοτώθηκε πάνω σε βωμούς. Βλέπουμε πως η πάτρια θρησκεία μας είχε καλλιεργήσει θρησκευτικές ενοχές για τον πόλεμο της Ελλάδας στην Ανατολή. Η σχεδιαζόμενη επίθεση εναντίον της Ασίας στα ιστορικά χρόνια, επιβαρύνονταν και εμποδίζονταν από τις αμαρτίες των Ομηρικών Ηρώων λόγω των ιεροσυλιών που διέπραξαν κατά την άλωση της ιερής πόλης του Απόλλωνα. Είναι κατασκευασμένη μυθολογική εκδοχή, που γεννήθηκε για να εξηγήσει την πτώση του Μυκηναϊκού πολιτισμού λόγω δήθεν της ασέβειας που επέδειξε στους Ασιάτες θεούς που υιοθετήθηκαν κατόπιν. Είναι αστήρικτη, προπαγανδιστική και αντεθνική επινόηση, ακόμα και αν παραδεχτούμε την Ομηρική αντίληψη πως οι πολιορκητές της Τροίας ήταν πιστοί του Δωδεκάθεου.
Ο άγραφος νόμος των πολιορκιών είναι πως ο επιτιθέμενος έχει το δικαίωμα κάθε καταστροφής και βιαιοπραγίας αν κατακτήσει μια πόλη με έφοδο, ενώ είναι υποχρεωμένος να τηρήσει τις συνθήκες αν η πόλη παραδοθεί. Η εξόντωση των αμυνόμενων και η καταστροφή των μνημείων τους δεν ήταν ωμή κτηνωδία, ούτε και ο σεβασμός της ζωής και της περιουσίας όσων παραδίνονταν ήταν άδολο έλεος. Ήταν προειδοποιήσεις για την επόμενη φορά, δηλ. ήταν υπολογισμένες πράξεις, που είχαν στόχο την οικονομία δυνάμεων και τον επηρεασμό του εχθρού. «Παραδώσου και θα ζήσεις, αντιστάσου και θα καταστραφείς» Μια επίθεση στα τείχη προξενούσε τρομακτικές απώλειες στους επιτιθέμενους. Αν επέλεγαν τον αποκλεισμό της πόλης, έχαναν χρόνο, και έδιναν ευκαιρία να φτάσει βοήθεια στους πολιορκημένους. Έτσι, είχαν κάθε συμφέρον να ακολουθούν την τακτική που αναφέραμε.
Άρα, ότι έκαναν οι Έλληνες στην άλωση της Τροίας, ήταν αναμενόμενο και νομιμοποιημένο, όσο μπορεί να δικαιωθεί ο παραλογισμός ενός πολέμου. Ανάλογες φριχτές βιαιοπραγίες έγιναν και στους Ελληνικούς Εμφύλιους. Ας θυμίσουμε την ολοκληρωτική γενοκτονία των Μηλίων από τους Αθηναίους και των Πλαταιέων από τους Σπαρτιάτες.
Με την επακόλουθη υιοθέτηση της Τρωικής λατρείας του Απόλλωνα, όμως, ολόκληρος ο Τρωικός πόλεμος έγινε ιεροσυλία, γιατί είχε στραφεί κατά της πατρίδας της νέας θρησκείας. Είναι σαν ένα Μουσουλμανικό κράτος να ισοπεδώνει τη Μέκκα. Ο ίδιος ο Όμηρος αποκαλεί πλέον την Τροία «Ιερή». Αν οι Μυκηναίοι είχαν την αναφερόμενη από τη Μυθολογία θρησκευτική συγγένεια με την πόλη, δεν θα βεβήλωναν τα ιερά της, εκτός αν ήταν όλοι τους καθάρματα και ασεβείς, όπως θέλουν να μας πείσουν οι «Εθνικοί» μας Μύθοι! Είναι ακόμη μια απόδειξη πως η θρησκευτική ταύτιση Ελλήνων και Τρώων είναι μεταγενέστερη εξέλιξη.
Σε πλήρη αντιστοιχία, οι Χριστιανοί αγιοποίησαν τους Εβραίους Μακκαβαίους που πολέμησαν τους Έλληνες κατακτητές τους, που θεωρούνται καταπιεστές του λαού του θεού, που τότε ήταν το Ισραήλ. Παλιότερα ήταν η Τροία, φορέας διάδοσης της Απολλώνιας λατρείας. Όπως οι Αχαιοί βεβήλωσαν τα ιερά της Τροίας, οι Μακεδόνες και οι Ρωμαίοι βεβήλωσαν το Ναό του Σολομώντα, [69] πράξεις αδιανόητες για έναν Δωδεκαθεϊστή ή Χριστιανό απόγονό τους αντίστοιχα. Όμως, αν σήμερα έχει καλλιεργηθεί μίσος κατά των Εβραίων γιατί «σταύρωσαν το Χριστό», (άλλο κατάφωρο ψεύδος) ανάλογα αισθήματα δεν υπήρχαν για την Τροία. Έτσι, η συλλογική ενοχή των αρχαίων Ελλήνων ήταν τεράστια.
Όλοι γνώριζαν πως οι νικητές του Τρωικού πολέμου αντιμετώπισαν την οργή των θεών και είχαν κακό τέλος, ή ταλαιπωρηθήκαν αφάνταστα, λόγω των αμαρτιών τους. (Αχιλλέας, Νεοπτόλεμος, Αίας, Οδυσσέας, Αγαμέμνων, Μενέλαος, Φιλοκτήτης, Πρωτεσίλαος, Παλαμήδης, Ιδομενεύς, Δημοφών [70] …) Υπήρχε και ξεχωριστό Έπος, οι «Νόστοι», που περίγραφε τα δεινά των πολεμιστών που γύριζαν.
«Κι αυτοί καθότανε άλαλοι ν’ ακούσουν το τραγούδι για τον πικρό των Αχαιών το γυρισμό απ’ την Τροία, όπως η λιοπερίχυτη τον όρισε Παλλάδα» [71]
Πώς να τολμήσουν οι Έλληνες να εκστρατεύσουν ξανά, λοιπόν; Η Πυθία, άλλωστε, υπενθύμισε στους Κρητικούς τι έπαθαν αφού πολέμησαν στην Τροία, και τους απαγόρεψε τη συμμετοχή στα Περσικά. [72] Ας είναι καλά η «Ελληνική» θρησκεία μας, ο καλύτερος φίλος του Ασιάτη… Φυσικά, δεν θέλω να υποτιμήσω τους πολιτικούς και οικονομικούς λόγους αυτής της απραξίας, αλλά εδώ, εξετάζουμε την θρησκευτική πλευρά.
Η προοπτική μιας εκστρατείας στην Ασία υπήρχε ακόμη και πριν τους Περσικούς πολέμους. [73] Όλοι γνώριζαν πως θα στέφονταν με επιτυχία από καθαρά στρατιωτική άποψη. Και οι Πέρσες παρουσίαζαν τη δικιά τους επίθεση σαν «ή αυτοί ή εμείς» [74] . Οι Έλληνες δεν αποφύγανε, και πάλι, τις ιεροσυλίες, καίγοντας τα Ιερά των Σάρδεων κατά την Ιωνική επανάσταση και εκτελώντας τους Πέρσες αγγελιαφόρους που ζήταγαν «Γήν και Ύδωρ». Κατόπιν, υιοθέτησαν τη λατρεία την Κυβέλης, της θεάς που της είχαν κάψει το ιερό στις Σάρδεις! [75] Έτσι είχε γίνει και στον Τρωικό πόλεμο. Οι νικητές της Τροίας διασπάστηκαν γιατί οι μισοί ήθελαν να θυσιάσουν στην Αθηνά και οι άλλοι (που της είχαν συλήσει το ιερό) όχι! [76]
Μετά τους Περσικούς πολέμους, πολλοί Έλληνες εκστράτευσαν στη Μ. Ασία, αλλά με την πρώτη δυσκολία εγκατέλειπαν, χωρίς να ηττηθούν. Η Αθηναϊκή Συμμαχία δημιουργήθηκε με σκοπό την απελευθέρωση της Ιωνίας, αλλά ποτέ δεν ξεπέρασε το επίπεδο μιας ναυμαχίας στα παράλια. Δεν ήταν η διχόνοια που εμπόδιζε, γιατί αυτή υπήρχε και επί Αλεξάνδρου.
Ο βασιλιάς της Σπάρτης Αγησίλαος δέχτηκε επίθεση από τους Θηβαίους τη στιγμή που θυσίαζε για να εκστρατεύσει στην Ασία. [77] Τελικά υποχρεώθηκε να γυρίσει, όταν και άλλοι Έλληνες στράφηκαν εναντίον του. Η συνειδητή ιεροσυλία των Θηβαίων δεν μπορεί να έγινε αψήφιστα. Οι Θηβαίοι λάτρευαν το νεκρό Έκτορα! (δες κεφ. «Τροία) Οι Κορίνθιοι πήγαν να ξεκινήσουν μαζί με τον Αγησίλαο, αλλά κάηκε ο ναός του Διός Ολυμπίου, και το θεώρησαν θεϊκό σημάδι! [78] Οι θεοί δεν ήθελαν να εκστρατεύσουν ξανά οι Έλληνες στην Ασία. Ο Ξενοφών, ο αρχηγός των «Μυρίων» που εκστράτευσε μαζί με τον Αγησίλαο, ανακηρύχθηκε προδότης στην Αθήνα.
Οι αντιδράσεις κατά του Αλέξανδρου δεν ήταν τυχαίο γεγονός. Μόνο αυτός τις θεώρησε αντεθνικές. Πρέπει να παραδεχτούμε, όπως λέει ο Παπαρρηγόπουλος, πως η πλειοψηφία των Ελλήνων δεν μετείχε στην εκστρατεία του, και πολλοί πολέμησαν εναντίον του, στο πλευρό των Περσών. [79] Οι πολεμικότεροι Έλληνες, οι Σπαρτιάτες, απείχαν ακόμη και ατομικά. Είναι ο κύριος λόγος που η εκστρατεία δεν επιχειρήθηκε νωρίτερα με αποφασιστικότητα. Η μυθική κατάρα των Ομηρικών Ηρώων συνόδευε το υποσυνείδητο κάθε Έλληνα, σαν το προπατορικό αμάρτημα των Χριστιανών.
Ο ίδιος ο Αλέξανδρος είχε νότια καταγωγή και ανάλογες ενοχές (Ο πατέρας του κατάγονταν από το Άργος και η μάνα του από τον Αχιλλέα) αλλά οι Μακεδόνες δεν συμμετείχαν στα Τρωικά. Ήταν, συνεπώς, το μόνο Ελληνικό φύλο χωρίς ανάλογους θρησκευτικούς περιορισμούς, οι μόνοι Έλληνες που θα μπορούσαν να πολεμήσουν στην Ασία! Είχαν μάλιστα υποτάξει τους Παίονες, που ήταν Τρώες άποικοι, [80] και σύμμαχοί τους στην Ιλιάδα, και δεν τους… έκαψε ο θεός!!!
Για περισσότερη σιγουριά, ίσως και για πνευματική εξασφάλιση των νότιων Ελλήνων που τον ακολούθησαν, ο κατακτητής προσέλαβε και τον Αρίστανδρο, ένα Μάντη μυθολογούμενης Τρωικής καταγωγής, από την Τελμησσό της Λυκίας, που ήταν Τρωική αποικία. (δες κεφ. «Τα Μικρασιατικά Μαντεία») Οι Έλληνες δεν είχαν να φοβηθούν τίποτα αν ένας (καλοπληρωμένος) Τρώας τους διαβεβαίωνε πως οι θεοί (του) είναι ευνοϊκοί…
Εξασφαλίστηκε επιπλέον ασφάλεια από το Υπερπέραν επειδή ο Αλέξανδρος δεν έστησε ποτέ τρόπαιο για τις νίκες του! Θα ήταν Ύβρις… Ήταν βέβαια παλιό Μακεδονικό έθιμο, που στάθηκε πολύ χρήσιμο. [81] Το τρόπαιο ήταν ένα πρόχειρο μνημείο που στήνονταν από τους νικητές στο πεδίο της μάχης, σαν απόδειξη επικράτησης, και θεωρούταν ιερό και απαραβίαστο, αλλά οι Μακεδόνες δεν το έστηναν, με βάση κάποια Μυθολογική εξήγηση. [82] (ένα λιοντάρι είχε καταστρέψει το πρώτο τους) Ο πραγματικός σκοπός ήταν η αποφυγή πρόκλησης κατά του Ασιατικού Δωδεκάθεου.. Επιπλέον, ο στρατηλάτης βιάστηκε να υιοθετήσει κάθε είδους ασιατική λατρεία που συναντούσε, εκτός από αυτήν του Μίθρα, την Περσική, που προσπάθησε να εξαφανίσει. Οι Πέρσες και ο Μίθρας, όμως, δεν συμμετείχαν στον… Τρωικό πόλεμο!
Εχθρός του Αλέξανδρου ήταν και ο θεός Διόνυσος. Είναι γνωστό πως ο Αλέξανδρος αρρώστησε θανάσιμα (ή δηλητηριάστηκε) μετά από μεθύσι. «Ύστερα απ’ αυτό, αρρώστησε και πέθανε επειδή, λέει ο Έφιππος, οργίστηκε εναντίον του ο Διόνυσος, γιατί είχε πολιορκήσει την πατρίδα του, την Θήβα». [83]
Ο στρατηλάτης δεν τόλμησε να διακινδυνεύσει ένα δελφικό χρησμό. Όταν ρώτησε την Πυθία σχετικά με την επικείμενη εκστρατεία στην Ασία,
«επειδή εκείνη αρνήθηκε και χρησιμοποίησε το νόμο ως δικαιολογία, αφού ανέβηκε ο ίδιος στο ναό και την έσερνε βίαια, αυτή σα να καταβλήθηκε από τη βιασύνη του, είπε: ΄΄ είσαι ανίκητος παιδί μου ΄΄. Αφού άκουσε τούτο ο Αλέξανδρος, είπε ότι δε χρειάζεται πια άλλο χρησμό, αλλά έχει το χρησμό που ήθελε απ’ αυτήν.» [84]
Φανταστείτε πως ο Φίλιππος και ο Αλέξανδρος είχαν διεξάγει δύο «Ιερούς Πολέμους» για χάρη του Μαντείου! Αλλά ο Απόλλωνας δεν πιάνεται φίλος, γιατί είναι Τρώας και… Απόλλων (=καταστροφέας). Αυτή ήταν η καλύτερη στρατηγική κίνηση του Αλέξανδρου. Ένας αρνητικός χρησμός, σαν αυτόν που δόθηκε στους Κρητικούς θα κατάστρεφε όλα του τα σχέδια. Πως φαίνεται πως ήταν απόγονος του Αχιλλέα… Σε άλλη παραλλαγή, απειλεί και αυτός να κλέψει τον Τρίποδα [85]
Με άλλα λόγια, η μεγαλύτερη εκστρατεία που έγινε ποτέ στην Αρχαία Ελλάδα στους ιστορικούς χρόνους, ήταν θρησκευτικό πραξικόπημα, αφού ξεκίνησε χωρίς πραγματικό χρησμό από τους Δελφούς, μια που η Πυθία μπορούσε να χρησμοδοτήσει μόνο μετά από θυσία, καθισμένη στον τρίποδα, μεθυσμένη από ατμούς και μασώντας φύλλα δάφνης, και όχι όταν την έσερνες από το μαλλί. Ο Αλέξανδρος, τελικά, μιμήθηκε τους μυθολογικούς του προγόνους, γιατί γνώριζε τους καταστροφικούς χρησμούς που δόθηκαν στους Ελληνοπερσικούς πολέμους, που διέταζαν τους Αθηναίους να το σκάσουν, τους Αργίτες και τους Κρητικούς να μη πολεμήσουν, και το βασιλιά της Σπάρτης να πα’ να… ψοφήσει. Από ότι γράφεται, του είχαν τελειώσει και τα χρήματα, και η περίπτωση δωροδοκίας των Δελφών αποκλείονταν. Έμεινε το μαλλιοτράβηγμα σα λύση.
Η τακτική αυτή δεν αφορούσε μόνο τους… απογόνους του Αχιλλέα. Στρατηγικά εγχειρίδια απαγόρευαν τις θυσίες με συμμετοχή Μάντεων μέσα σε πολιορκημένη πόλη, [86] για να αποφευχθεί η πιθανότητα –μάλλον η προδοτική βεβαιότητα- να δοθούν απαισιόδοξοι χρησμοί. Η εμπειρία των Περσικών Πολέμων έπιασε τόπο… Είναι δείγμα της βαθιάς εμπιστοσύνης που είχαν οι Έλληνες στην θρησκεία τους…
Προστάτης της Φοινικικής Τύρου ήταν ο Απόλλων. Οι Τύριοι έδεσαν το άγαλμά του για να μη πάει στους Έλληνες. Όταν ο Αλέξανδρος κατέλαβε την πόλη, έλυσε το άγαλμα, και ονόμασε τον θεό «Απολλώ φιλαλέξανδρον». [87] Αυτό σημαίνει, με τα μισόλογα των ευσεβών αρχαίων συγγραφέων, πως ο κατακτητής πίστευε πως ο Απόλλων θα προστάτευε την Τύρο, όπως έκανε με την Τροία. Έτσι έκφρασε την ευγνωμοσύνη του που ο θεός δεν επενέβη, διαπιστώνοντας με ανακούφιση πως πλέον είναι «φιλαλέξανδρος» φιλικός προς αυτόν και το γένος του…
Οι ιερείς του Διδυμαίου Απόλλωνα στη Μίλητο, οι Βραγχίδες, είχαν προδώσει την πόλη στους Πέρσες. Ήταν ολόκληρη φυλή, και ο ναός ήταν μια μικρή πόλη. Ο πρόγονός τους ο Βράγχος, ήταν γιος ή ερωμένος του Απόλλωνα. Οι Πέρσες κατάστρεψαν την πόλη και το ναό μετά από προφητεία – εντολή των Δελφών! Ακούστε τον χρησμό και ζυγίστε τον πατριωτισμό του:
«Και τότε εσύ Μίλητος, ένοχη γιατί μηχανεύεσαι κακά έργα
θα γίνεις δείπνο για πολλούς και θα γεννήσεις πολλά καλά δώρα
οι κοπέλες σου θα πλύνουν πολλών μακρομάλληδων πόδια
και άλλοι θα φροντίσουν για τον ναό μας στα Δίδυμα» [88]
Ο χρησμός δόθηκε στους… Αργίτες, που το Μαντείο γνώριζε πως είχαν καλές σχέσεις με τους Πέρσες, γιατί πίστευαν πως είναι φυλετικά συγγενείς, λόγω Περσέα. Οι Δελφοί ξεφορτώθηκαν τον ανταγωνισμό και εξυπηρέτησαν και τους Πέρσες. Δεν άργησαν να δώσουν ανάλογους χρησμούς στη Δήλο, που το ιερατείο της εκδιώχτηκε από τους Αθηναίους και μετοικίστηκε στην Μικρά Ασία από τους φιλικότατους Πέρσες, και πάλι. [89] Οι Βραγχίδες διαγωνίστηκαν με τους Δελφούς και τη Δήλο στην προδοσία, και ίσα που γλύτωσαν. Ο Ξέρξης (ή ο Δαρείος) τους μετοίκισε στα βάθη της Ασίας, για να τους ανταμείψει για την προδοσία τους και για να είναι ασφαλείς από την εκδίκηση των Ελλήνων. Εκεί έφτιαξαν νέα πόλη, και την ονόμασαν πάλι Δίδυμα. Αλλά τους βρήκε ο απόγονος του Αχιλλέα, ο Μεγαλέξαντρος,
«και μισήσας αυτών την του γένους διαδοχήν απέκτεινε πάντας, κακούς είναι κρίνων τους των κακών εκγόνους, και την ψευδώνυμον πόλιν κατέσκαψε, και ηφανίσθησαν» [90] (και αφού μίσησε την καταγωγή τους, τους σκότωσε όλους, γιατί έκρινε πως οι απόγονοι κακών είναι κι αυτοί κακοί, και την πόλη με το ψεύτικο όνομα ξεθεμέλιωσε, και αφανίστηκαν) Και αυτό το διαψεύδουν οι σημερινοί πιστοί του Απόλλωνα, και δηλώνουν πως οι Βραγχίδες έγιναν… Ινδοί Βραχμάνες… Σίγουρα!
Εννοείται πως ο Ιουλιανός ο Παραβάτης, ο «Έλλην ειμί», ανακηρύχθηκε προφήτης του ξαναχτισμένου ναού των Διδύμων. [91] Δεν είναι περίεργο που αποκαλούσε το Μεγαλέξαντρο «μέθυσον»… [92]
[1] Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, λήμμα «Ορέστης».
[2] Πλούταρχος, περί Ίσιδος και Οσίριδος, 12-19 και 38
[3] Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ, τομ. Α1, σελ 248-249.
[4] Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, λήμμα «Ελλάς, ομηρική εποχή»
[5] Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ, Παγκόσμια Ιστορία, τομ Α2, σελ. 685
[6] Ιδού κατάλογος Τρώων και συμμάχων ιερέων: Δάρης (του Ηφαίστου, Ιλ. Ε9-27) Ονήτωρ (του Δία Ιλ. Π, 604) Μάρων (του Απόλλωνα Οδ. ι, 197) Δολοπίων (του Σκάμανδρου, Ιλ. Ε 77) Θεανώ (της Αθηνάς Ιλ. Ε, 70, Ζ, 298, 302, Λ, 224) Χρύσης (του Απόλλωνα Ιλ. Α, 11) Και ούτε ένας Έλληνας!
[7] Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ, τομ Α2, σελ 685.
[8] Ο Θέσπιος εξάγνισε τον Ηρακλή για το φόνο των παιδιών του. Ο Νηλέας, όμως, ο βασιλιάς της Πύλου, αρνήθηκε να τον εξαγνίσει για τον φόνο του Ιφίτη. Ο βασιλιάς της Φθίας Ευρυτίων εξάγνισε τον Πηλέα για το φόνο του Φώκου. Ο Προίτος, βασιλιάς της Τίρυνθας, εξάγνισε τον Βελλερεφόντη για τον φόνο του αδελφού του κ.ο.κ.
[9] Παυσανίας, Κορινθιακά, 31, 8, και Εγκυκλοπάιδεια Ελευθερουδάκη, λήμμα «Φυταλίδαι». Ο εξαγνισμός του Ορέστη συνδέεται με τον Απόλλωνα, γιατί έγινε μπρος στο ναό του.
[10] Υποσημείωση αρ 56 στον πρώτο τόμο του Ηρόδοτου από τον «Κάκτο»
[11] Ιουλιανού, «Εις τους απαίδευτους κύνας», 8
[12] Σοφοκλής Οιδίπους τύραννος, στ. 410
[13] «…ου σε εξουθενήκασιν, αλλ’ η εμέ εξουθενήκασι του μη βασιλεύειν επ’ αυτών…» Παλαιά Διαθήκη, Βασιλειών Α΄, Η, 7
[14] Παλαιά Διαθήκη, Βασιλειών Α΄, Η΄,5
[15] Παλαιά Διαθήκη, Βασιλειών Α΄, ΚΒ΄, 19
[16] Ιώσηπος. λόγος Β΄, 21 και 22
[17] «εις δε τις εξ αυτών Καϊάφας, αρχιερεύς ων του ενιαυτού εκείνου, είπεν αυτοίς. υμείς ουκ οίδατε ουδέν ουδέ διαλογίζεσθε ότι συμφέρει ημίν ίνα εις άνθρωπος αποθάνη υπέρ του λαού και μη όλον το έθνος απόληται. τούτο δε αφ’ εαυτού ουκ είπεν, αλλά αρχιερεύς ων του ενιαυτού εκείνου προεφήτευσεν ότι ότι έμελλεν ο Ιησούς αποθνήσκειν υπέρ του έθνους, και ουχί υπέρ του έθνους μόνον, αλλ΄ ίνα και τα τέκνα του Θεού τα διεσκορπισμένα συναγάγει εις έν». Κατά Ιωάννην, ΙΑ΄, 49-52
[18] Διόδωρος Σικελιώτης, Ε΄, 71
[19] Σούδα, λήμμα «Ερμήν»
[20] Η σημείωση δική μου. «Ούτε τους αθάνατους να λατρεύουν ήθελαν» [οι παλιοί άνθρωποι] «ούτε να θυσιάζουν στων μακαρίων τους ιερούς βωμούς…/…/ αυτούς μετά ο Δίας ο γιος του Κρόνου τους εξαφάνισε χολωμένος, γιατί τιμές δεν έδιναν στους μακάριους θεούς…/…/… αν και κάτω απ’ τη γη, μακάριους τους ονομάζουν οι θνητοί» [σήμερα] «και ακόμη τους ακολουθεί τιμή» Ησίοδου, Έργα και Ημέραι, 127-142
[21] Η σημείωση δική μου. Απολλόδωρος, Β΄, ΙΙ, 2: Ήταν οι κόρες του βασιλιά Ακρίσιου. Άλλοι λένε πως περιφρόνησαν και τον Διόνυσο. Επίσης, οι Αργίτες έβαλαν πειρατές να κλέψουν και να εξαφανίσουν το ξόανο της Ήρας από τη Σάμο. (Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, ΙΕ΄, 12, σελ 44 κ. έ.)
[22] Παπαρρηγόπουλου, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τομ. Α΄, σελ. 384
[23] Απολλώνιος Ρόδιος, Αργοναυτικά, Α΄, 14
[24] Ηρόδοτος, Ερατώ, 56
[25] Λεξικό Δημητράκου, λήμμα «Ελλαδάρχης»
[26] Περίανδρος, κατά τον Κλήμη Αλεξανδρείας, «Στρωματείς», Α΄, XIV, σελ. 258.
[27] Παυσανίας, Φωκικά, 6, 6-7
[28] Ηρόδοτος, Ερατώ, 52
[29] Παυσανίας, Λακωνικά 1,6 Ο συγγραφέας αναφέρει, αλλά και διαψεύδει το Μύθο.
[30] Ηρόδοτος, Πολύμνια, 220 και αλλού.
[31] Παυσανίας, Λακωνικά, 10, 3-5
[32]Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, ΙΒ΄, 50, σελ. 126
[33] Η αφήγηση του Μύθου στον Παυσανία, Αρκαδικά, 53, 1-4
[34] Ορφικά τομ. 3 σελ 137-139, Αθην. πρεσβ. περί χριστ. 18.
[35] Ψευδοκαλλισθένης, Βίος Αλεξάνδρου του Μακεδόνος, Α΄, 45, σελ 189
[36] Ησίοδος Θεογονία, 943
[37] Ησίοδος, Ασπίς Ηρακλέους 116
[38] Φιλόστρατος, Βίοι σοφιστών, Β΄ VII σελ. 161 – Λουκιανός, Δημώνακτος βίος, 1.
[39] Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, 9, 392, σελ.140
[40] Ελευθερουδάκης, λήμμα «Μαντώ».
[41] Ντεσάρμ, Μυθολογία, τομ. β σελ. 584
[42] Ησίοδος, «Ασπίς Ηρακλέους» στιχ. 325-337
[43] Ησίοδος, «Ασπίς Ηρακλέους» στιχ. 474-475
[44] Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, λήμμα «Κύκνος»
[45] Σχόλιο αρ, 7 του Κάκτου στην «Ασπίδα Ηρακλέους»
[46] Διόδωρος Σικελιώτης, Δ΄, 37
[47] Παυσανίας, Μεσσηνιακά, 34, 9
[48] Ομηρικός ύμνος στον Απόλλωνα. Κηφισίδα ήταν η Κωπαίδα
[49] Ιλιάδα, Ν, 302
[50] Παυσανίας, Βοιωτικά, 36,2-3
[51] Χωρίς να τρελλαθούμε εντελώς, πως μπορούσε να κρατηθεί ένας γάμος ανάμεσα σε έναν Αργίτη, =«Αργεάδη» πατριώτη του Φιλάμμωνα, υπερασπιστή των Δελφών (τον Φίλιππο) και μια απόγονο του Αχιλλέα, εχθρό του Μαντείου; (την Ολυμπιάδα)
[52] Παυσανίας, Αρκαδικά, 4, 3-4-6-7 και 16, 2-3, και 17,1 Επίσης, Αποσπάσματα Ησιόδου, Ηοίαι, αρ. 20, σελ.207
[53] Ιλιάδα Β, 604 «…κάτω από το ψηλό βουνό της Κυλλήνης, κοντά στον τύμβο του Αίπυτου, όπου ζουν άντρες που πολεμάνε στήθος με στήθος…»
[54] Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, λήμμα «Δεξίων» και Ρισπέν, τομ β σελ. 217
[55] Ελευθερουδάκη, λήμμα «Αλωάδες» Παυσανίας, Βοιωτικά, 29, 1-2.
[56] Ευσέβιος Καισαρείας, Ευαγγελική προπαρασκευή, Β΄, ιη΄, σελ. 170
[57] Ιλιάδα, Ξ, 317 «…οπότ’ ηρασάμην Ιξιονίης αλόχοιο, ην τέκε Πειρίθοον…»
[58] Διόδωρος Σικελιώτης, Αποσπάσματα βίβλου ΣΤ΄, 6.
[59] Παυσανίας Αττικά, 13,. 9 και Φιλόστρατος , Ηρωικός, 737, 11
[60] Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, λήμμα Τέννης, Ρισπέν, Μυθολογία, τομ β΄σελ 253
[61] Φιλόστρατος, «Ηρωικός» 749
[62] Σούδα, λήμμα «Εν Πυθίω κρείττον ην αποπατήσαι»
[63] Παυσανίας, Φωκικά 24, 4 και 6. Τα Μυθολογικά στοιχεία είναι αντιφατικά, αλλά αυτό δεν τα ακυρώνει.. Ο Ηρακλής, πχ, έζησε πριν τον Τρωικό πόλεμο, και στην ιστορία του Τρίποδα που αναφέραμε το Μαντείο ήδη υπάρχει. Ο Όμηρος όμως το αγνοεί. Το Μαντείο υπάρχει και στην ιστορία του Έλατου, που προηγείται και αυτή των Τρωικών, μια που σε αυτά συμμετείχαν οι γιοί του Ασκληπιού. Άλλη παράδοση αναφέρει, αντίθετα, πως η λατρεία του θεού στη Δήλο καθιερώθηκε πολλές γενιές μετά από τα Τρωικά, και όμως ο Όμηρος την γνωρίζει, σε αντίθεση με το Μαντείο! Πρέπει να βασιστούμε κυρίως στον Όμηρο, με τα άλλα στοιχεία να είναι επικουρικά, γιατί τα Έπη ήταν αποδεκτά από όλους, αντίθετα με τις τοπικές παραδόσεις. Είναι φυσικό πως παραδόσεις που καταγράφηκαν σε νεότερο χρόνο, σαν αυτές του Παυσανία, να θεωρούν συμβατικά το Μαντείο προαιώνιο. Και ο ‘Όμηρος θα έκανε το ίδιο, αν το Μαντείο υπήρχε στην εποχή του… Πιθανά οι Έλληνες συνάντησαν αυτόν το θεό στην Μ. Ασία, και τον έφεραν εδώ. Μάλλον όμως υιοθετήθηκε από τους Ίωνες αποίκους πολύ αργότερα.
[64] Παυσανίας, Κορινθιακά, 5, 5
[65] Παυσανίας, Φωκικά,27,2
[66] Έρκειος είναι ο προστάτης της οικογένειας. Έρκος σημαίνει αυλή, (κατ’ επέκταση σπίτι) φράχτης, εμπόδιο.
[67] Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις, Α 11.
[68] Παυσανίας, Μεσσηνιακά, 17, 4
[69] Κατά την επικρατούσα αντίληψη. Προσωπική μου άποψη είναι πως ο Ναός δεν βεβηλώθηκε από τους Μακεδόνες. Απλά, ο Ιεχωβάς λατρεύτηκε με τον Ελληνικό τρόπο. Τον βεβήλωσαν (ισοπέδωσαν) οι Ρωμαίοι, βέβαια…
[70] Για τον Δημοφώντα, Δειπνοσοφισταί, τμ 10, σελ 140 και σημ. 244
[71]Οδύσσεια, α, 335
[72] Ηρόδοτος 7, 169
[73] Πριν τους Περσικούς πολέμους, ο Ίωνας Αρισταγόρας είχε προτείνει στον βασιλιά της Σπάρτης Κλεομένη να εκστρατεύσει στα Σούσα, και αυτός αρνήθηκε λόγω της μεγάλης απόστασης. Ηρόδοτος, Τερψιχόρη, 49-54
[74] Ο Ξέρξης λέει: «Πρώτα ήρθαν [οι Έλληνες] στις Σάρδεις με τον Αρισταγόρα τον Μιλήσιο, τον δικό μας δούλο, και έκαψαν τα άλση και τα ιερά…» (Ηρόδοτος, 7, 8)
[75] Δεν παραδίδεται η ακριβής χρονολογία της υιοθέτησης της Κυβέλης στην Αθήνα. Επειδή όμως αναφέρεται πως τότε καταχώθηκε το «βάραθρον», όπου έριξαν τους Πέρσες πρεσβευτές, για να εξιλεωθούν επειδή μέσα εκεί έριξαν (προφανώς αργότερα) τον πρώτο ιερέα της Κυβέλης, πρέπει να ήταν μετά τους Περσικούς πολέμους.
[76] Οδύσσεια, γ, 134-174
[77] Παυσανίας, Λακωνικά, 9, 4
[78] Παυσανίας, Λακωνικά, 9, 2.
[79] «Και ου μόνον δεν επρωταγωνίστησαν οι Έλληνες εν τω εγχειρήματι του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλ’ απεναντίας, πολυειδώς και πολυτρόπως, κατ’ αρχάς μαλιστα, πολλοί αντέπραξαν εις αυτό» ( Κ. Παπαρρηγόπουλος, πρόλογος β΄τόμου)
[80] Ηρόδοτος, Τερψιχόρη, 13.
[81] Εγκυκλοπαίδεια «Ελευθερουδάκη», λήμμα «τρόπαιο»
[82] Παυσανίας, Βοιωτικά, 40, 8
[83] Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, Ι΄, 44, σελ. 127
[84] Πλούταρχος, βίος Αλεξάνδρου, 14. Ο νόμος που επικαλέστηκε η Πυθία, έλεγε πως η μέρα ήταν αποφράδα.
[85] Στον Ψευδο-Καλλισθένη, που αναφέραμε, υπάρχει ανάλογη αφήγηση με παραλλαγμένο τον τόπο και τον τρόπο του «χρησμού», που και πάλι είναι δοσμένος ανεπίσημα και αντικανονικά. Το σημαντικό, όμως, είναι πως εδώ, ο Αλέξανδρος απειλεί να κλέψει τον τρίποδα του Απόλλωνα, όπως ο Ηρακλής, λέει. Η ταύτιση των ενεργειών είναι απόλυτη και συνειδητή.
[86] Αινείας ο τακτικός, «Περί του πως χρει τους πολιορκουμένους αντέχειν», Μνεία στον Γ. Σταϊνχάουερ, «Ο πόλεμος στην αρχαία Ελλάδα» σελ. 217
[87] Διόδωρος Σικελιώτης, 17. 41-46
[88] Ηρόδοτος, 6,1 9
[89] Θουκυδίδης, Ιστοριών Α΄ 112 και Ε΄1
[90] Λεξικό Σούδας, λήμμα «Βραγχίδαι»
[91] Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, λήμμα «Δίδυμα»,»Βράγχος», Βραγχίδαι» κλπ.
[92]
Ιουλιανού, έργα, «Συμπόσιον ή Κρόνεια»